De vorige keer vertelde ik dat de wetgever zelfdoding moreel verwerpelijk vond en daarom hulp daarbij heeft bestempeld als strafbaar feit. Voor een gedeelte is de wetgever hierop teruggekomen: met de komst van de euthanasiewet is immers een uitzondering gecreëerd op het verbod op hulp bij zelfdoding. Deze uitzondering geldt alleen voor artsen aan het eind van een euthanasietraject. Naasten die hulp verlenen zijn nog steeds strafbaar.
Dat deze strafbaarheid geen dode letter is, werd duidelijk in 2013 met de strafzaak tegen Albert Heringa. Toen Heringa erachter kwam dat zijn moeder geheel zelfstandig een zelfdoding aan het voorbereiden was, besloot hij in te grijpen. Dankzij zijn hulp werd de zelfdoding effectief én waardig. Let wel: het werd daarmee niet zijn daad maar nog steeds die van ‘Moek’: zij nam zélf de middelen in die leidden tot haar overlijden. Zij wist op dat moment heel goed wat ze deed en dit was overduidelijk haar eigen wens. Albert nam in deze situatie de rol op zich die elke naaste op zich neemt als hij ziet dat een persoon iets wil, maar dat het niet goed lukt of dreigt mis te gaan: hij bood hulp. Heringa werd verweten dat die hulp eruit bestond dat hij de zelfdoding liet slagen, in plaats van dat hij deze verijdelde. Zijn verweer was helder: “Dit was de wens van Moek”. Albert koos er dus voor om zijn moeder te steunen, te helpen en haar zelfbeschikkingsrecht te respecteren.
Ten tijde van deze rechtszaak kreeg de NVVE vele telefoontjes en mails. Mensen vertelden hoe ook zij dergelijke hulp hadden geboden, nog steeds achter die beslissing stonden maar ook nog altijd leefden met de angst dat het aan het licht zou komen. Voor sommige van deze mensen was dit de eerste keer dat ze erover spraken: eerder hadden ze het niet gedurfd. Andere mensen vertelden het omgekeerde: hoe zij, uit angst voor vervolging, de vraag om hulp van hun naasten hadden genegeerd en zich na zoveel jaar nog steeds schuldig voelden omdat ze voor hun gevoel hun dierbare in de steek hadden gelaten. De mensen die ons belden waren gewetensvolle mensen die goed de wens van hun naaste doorvoelden. Ook déze mensen waren geen criminelen. Voor de NVVE werd toen één ding duidelijk: Hulp is geen misdaad. En ook daarom steunen wij de CLW in hun rechtszaak.
De volgende blog gaat over de mensenrechtelijke aspecten van het Nederlandse verbod op hulp bij zelfdoding.